Modern toplum, bireylere sunduğu hızlı yaşam temposu, tüketim odaklı düşünce yapısı ve sürekli bir başarı beklentisi ile çok sayıda psikolojik zorluk getirmiştir. Bu zorluklardan biri de depresyonun yaygınlaşmasıdır. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, dünya genelinde yaklaşık 280 milyon insan depresyonla mücadele etmektedir. Peki, bu durum modern yaşamın bir yan etkisi midir, yoksa depresyon artık yeni normumuz mu olmuştur? Bu inceleme, modern hayatta depresyonun neden yaygınlaştığına ve psikolojik iyilik hali kavramına odaklanmaktadır.
Modern Hayat ve Depresyonun Yükselişi
Sanayi Devrimi’nden bu yana insanlığın yaşama tarzında büyük dönüşümler yaşanmış; teknolojinin gelişmesiyle bireylerin hayatı daha kolay hale gelirken, psikolojik sağlıkta belirgin bir bozulma gözlenmiştir. Modern dönemde depresyonun artmasında şu faktörler önemli rol oynamaktadır:
- Sosyal Bağlantı Eksikliği: Teknoloji, bireyleri sanal ortamlarda birleştirirken, yüz yüze etkileşim azalıyor. Bu durum, insanın temel ihtiyacı olan sosyalleşme ve aidiyet duygusunu zedeliyor.
- Başarı Baskısı: Özellikle küreselleşme ve rekabet çağında bireyler, her alanda öne çıkma baskısıyla mücadele ediyor. Bu sürekli baskı, yetersizlik duygusunu ve kaygıyı tetikliyor.
- Tüketim Kültürü: Mutluluğun maddi unsurlarla ilişkili olduğu yanılgısı, bireyleri sürekli bir tatminsizlik hissiyle baş başa bırakıyor. Psikolojik iyilik hali, tüketimle sağlanamıyor.
- Dijital Bağımlılık: Sosyal medya ve dijital dünyada geçirilen zaman, bireylerin gerçek hayatla bağını zayıflatıyor. Başka hayatlarla yapılan karşılaştırmalar, özellikle gençlerde depresyon riskini artırıyor.
Psikolojik İyilik Hali: Psikolojik iyilik hali, sadece depresyonun ya da ruhsal bozuklukların olmaması değil; bireyin hayatında anlam, bağımsızlık, bağ kurma ve kendini gerçekleştirme gibi unsurları kapsar. Ryff’in Psikolojik İyilik Modeli bu kavramı altı temel başlık altında açıklar:
- Kendini Kabul: Kendi sınırlarını ve kusurlarını kabullenebilme.
- Amaçlılık: Hayatta anlamlı hedefler belirleme.
- Kendi Kendini Yönetme: Bağımsız karar alabilme ve yaşamı şekillendirme.
- Pozitif İlişkiler: Başka insanlarla sağlıklı bağ kurma yetisi.
- Kabiliyetlerin Gerçekleştirilmesi: Bireyin potansiyelini fark etmesi ve kullanabilmesi.
- Çevresel Uyum: Yaşadığı ortamla uyum içinde yaşayabilme becerisi.
Modern dönemde bireylerin bu unsurlardan uzaklaşması, depresyonun yaygın bir sorun haline gelmesine neden olmaktadır.
Modern Hayatta Depresyonla Baş Etmek: Depresyonun bir norm olmadığı, aksine bir uyarı mekanizması olduğunu anlamak kritik bir noktadır. Ruhsal sağlığı desteklemek için bireysel ve toplumsal düzeyde önlemler alınmalıdır:
- Bilinçlendirme: Depresyon ve ruhsal sağlık konuları toplumda tabu olmaktan çıkartılmalıdır.
- Sosyal Destek Sistemleri: Aile, arkadaş ve toplum desteği özellikle kriz zamanlarında kritik rol oynar.
- Teknoloji Kullanımını Dengelemek: Dijital dünya ile gerçek yaşam arasındaki denge yeniden sağlanmalıdır.
- Anlam Arayışı: Bireyler, hayatta anlam ve amaç bulmaya yönelik etkinliklere yönelmelidir.
Sonuç olarak, modern hayatın getirdiği zorluklar, depresyonu yaygınlaştırsa da bu durum kabul edilmesi gereken bir norm değildir. Psikolojik iyilik hali, bireyin anlamlı bağlantılar kurması, kendini tanıması ve hayatında bir amaç bulmasıyla mümkün olabilir. Toplum olarak, ruhsal sağlığı destekleyici adımlar atmak, sosyal bağlantıları güçlendirmek ve bireylerin yaşamlarında anlam bulmalarına yardımcı olacak ortamlar oluşturmak kritik bir gerekliliktir. Depresyonun artık yeni bir norm haline gelmemesi için toplumsal bilinçlendirme, eğitim ve ruhsal sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması önem arz etmektedir.
Psikolog İrem Uysal
