Ben Ne Kadar Güzelim ?
Sosyal Medya Kullanımı Beden İmgemizi Nasıl Etkiliyor ?
Sosyal medyaya fotoğraf yüklerken bir çoğumuz yeteri kadar iyi göründüğümüzden emin olamıyoruz. Bedenimizden hoşnut olmak böylesi durumlarda oldukça zordur. Araştırmalar bu konuda neleri ortaya koyuyor ?
Sosyal Medyanın Etkisi
Sosyal medya kullanımı ve ruh sağlığı üzerindeki etkileri her zaman tartışma konusu olmuştur. Bu bakımdan öncelikle kendimize sormamız gereken sorular şunlardır;
- Sosyal medya bizim için kötü müdür?
- Dijital hayatınızı düzene sokmak neden önemlidir ?
- Sosyal medyada ne kadar süre geçiriyorsunuz ?
Sosyal Medyanın özellikle görsel ağırlıklı olarak Instagramın psikolojik bakımdan bireyin beden imgesi üzerindeki etkileri araştırmaların öncelikli konusu olmuştur.
Sosyal medya ve beden imgesi ilgili araştırmalar iki konunun birbiriyle ilişkili olduğunu gösteriyor.
2016’da yayınlanan 20 makalenin sistematik incelemesinde, Instagramda gezinmek veya kendi resimlerimizi paylaşmanın bedenimiz hakkında olumsuz düşünce ve inançlara yol açabileceğini kanıtlanmıştır.
Yine bu araştırmalar, kendimizi özellikle kimlerle karşılaştırdığımızın burada kilit nokta olduğunu göstermektedir.
Avustralya, Sidney’deki Macquarie Üniversitesinden araştırmacı Dr. Jasmine Fardouly, ‘Bireyler Instagram görüntülerini diğer insanlarla karşılaştırıyorlar ve çoğu kez kötü durumda olduklarına karar veriyorlar’ diye belirtiyor.
227 kadın üniversite öğrencisiyle yapılan bir ankette, kadınların Facebookta gezinirken kendi görünümlerini akran grupları ve ünlülerle karşılaştırma eğiliminde oldukları görülmüştür, ancak ilginçtir ki aile üyeleri ile bu kıyaslamaya gitmemişlerdir. Beden imajı endişeleriyle ilgili en güçlü bağı olan karşılaştırma grubu tanıdıkları ve uzak akrabaları olarak bulunmuştur.
Sosyal Medyanın Negatif Etkisi
Araştırmalar, özellikle egzersiz yapan insanların resimlerine bakmanın bireylerin kendilerine karşı daha katı ve eleştirel olmalarına neden olabileceğini göstermektedir.
Bununla ilgili olarak, İngiltere Bristol’deki West England Üniversitesinden Dr. Amy Slater 2017’de yaptığı bir çalışmasında ; 160 kadın öğrencinin fit ve sportif insanların instagram üzerindeki resimlerine baktıklarında kendilere karşı çok daha toleranslarının düştüğünü göstermiştir. Bu psikolojik değerlendirmelerde “öz-şefkat” puanlarının düşük çıkmasına yol açtığı anlamına gelmektedir.
Bu yılın başlarında yayınlanan bir başka araştırmada, 195 genç kadına popüler hesaplardan beden olumlama içeren içerikler ve diğer gruba bikinili veya fit kıyafetli zayıf kadınlar ve doğa manzaraları gösterilmiştir. Araştırmada beden olumlama içeriğine maruz bırakılan kadınların kendi bedenine duydukları memnuniyetin artığı bulunmuştur. Ancak bedene yönelik olumlu imajların da bir dezavantaj olarak katılımcılarda bir şekilde kendi bedenleriyle ilgili zihin uğraşlarında artmaya sebep olduğu vurgulanmıştır.
Aynı çalışmada, vücut olumlama fotoğrafları gören kadınların yine de kendilerini nesneleştirmeye devam ettiği görülmüştür. Görüntülere baktıktan sonra katılımcılardan kendileri hakkında 10 ifade yazmaları istenmiş ve ölçüm yapılmıştır. Katılımcılar bedenlerine ne kadar odaklanırlarsa kendini nesneleştirme puanı o kadar yüksek olarak bulunmuştur.
Bu bulgular olumlu ya da zorlayıcı görsel sosyal medya içeriğinin her şekilde bireyi kendi bedeni ile zihinsel açıdan yoğun meşguliyete yönlendirdiğine dikkat çekmektedir.
Öz-Sevgi ve Öz-Çekim (selfi)
Toronto York Üniversitesinden Dr. Jennifer Mills, geçen yıl yayımlanan bir araştırmasında, lisans öğrencilerinden Ipad’de selfie çekmelerini ve bunu Facebook ya da Instagrama yüklemelerini istedi. Bir grup katılımcı tek bir fotoğraf çekip düzenleme yapmadan yükledi. Diğer gruba istedikleri kadar rötuşlama şansı verildi.
Mills ve arkadaşları, selfie paylaşımlarından sonra tüm katılımcıların kendilerini daha az çekici ve özgüvenli hissettiklerini bildirdiler. Hatta fotoğraflarına rötuş uygulayanlar bile böyle hissettiler.
2017 de yayımlanan bir çalışmada araştırmacılar kendi fotoğraflarını iyileştirmek için fazla zaman harcamanın, bireyin vücut memnuniyetsizliği ile mücadele ettiğinin bir işareti olabileceğini ortaya koydular. Şimdiye kadar yapılan çalışmaların çoğu, vücut imajı endişelerinden en çok etkilenen yaş grubu olarak genç kadınlara odaklandı. Ancak erkeklerin de dahil olduğu araştırmalarda, onların da benzer endişeleri taşıdığı saptandı. Örneğin bir araştırmada spor yapan kişilerin görüntülerine bakan erkeklerin kendi görüntülerini başkalarıyla daha fazla karşılaştırdığını ve kas sahibi olmayı daha çok önemsediklerini ortaya çıkardı.
Bedeniniz ile ilgili kötü hissetmek istemiyorsanız kendi sosyal medyanızı nasıl düzenlemelisiniz? Dr. Mills’in önerileri şöyle:
Sosyal medya kullanımına aralar verin ve görünüşünüzü başka insanlarla devamlı olarak kıyaslamayın
‘Bir sonraki adım olarak sürekli kimleri takip ettiğimiz ile ilgili olarak dikkatli olmamız gerekmektedir. Sürekli çok iddialı figürleri izlemek gerçeği değerlendirme sorunları ortaya çıkarabilir.
Medya akışına sürekli kendi fotoğraflarınızdan başka doğa fotoğrafları ekleyiniz ve seyahat ediniz.
Ne de olsa sosyal medyayı tamamen bırakmak çoğumuz için olası ve gerçekçi değildir. Ancak Instagramda güzel yemekler, olağanüstü manzara fotoğrafları ve sevimli hayvanların olması da hayatta göründüğümüzden daha fazla değerlerin olduğunu hatırlamamıza yardımcı olacaktır.’
Psk. Nesrin Çalışkan
